Verplichte standaard

Forum Standaardisatie heeft de Aquo-standaard op de ‘Pas toe of leg uit’-lijst van de landelijke lijst van verplichte open standaarden geplaatst. Hiermee is de basis gelegd voor brede toepassing, zodat u uw werk in het waterbeheer nóg beter kunt doen.

Dit betekent dat gebruik van de Aquo-standaard in relevante aanbestedingen van overheden ‘verplicht is, tenzij...’.

Wat betekent ‘Pas toe of leg uit’?

Gebruik van de open standaarden van de ‘Pas toe of leg uit'-lijst van het Forum Standaardisatie is verplicht bij aanschaf van een ICT-dienst of ICT-product met een waarde vanaf € 50.000. De verplichting is geregeld in de Instructie rijksdienst bij aanschaf van ICT- diensten of ICT-producten. Ook gemeenten, provincies en waterschappen hebben zich gecommiteerd aan dit juridisch fundament van het 'pas toe of leg uit'- beleid.

Voor wie geldt de verplichting?

De verplichting geldt voor aanbestedende diensten: de Rijksoverheid en decentrale overheden, zoals gemeenten, provincies, waterschappen, onderwijs en zorg. Volgens de BBV-richtlijnen moeten gemeenten en provincies in hun jaarverslag verantwoording afleggen over het gebruik van open standaarden in aanbestedingen. De verantwoordelijkheid om aan ‘pas toe of leg uit’ te voldoen, ligt bij de opdrachtgever/budgethouder van de aanbesteding waarvoor een open standaard relevant is. Die moet het gebruik van de toepassing contractueel eisen. Zijn er uitzonderingen mogelijk?

U mag alleen van de verplichting afwijken als zij hiervoor ‘een reden van bijzonder gewicht’ heeft. Lagere kosten, gebrek aan capaciteit of een kortere tijdslijn bij de aanbesteding vallen hier niet onder. Valide redenen om een open standaard niet toe te passen, kunnen bijvoorbeeld zijn: onvoldoende aanbod, onvoldoende veiligheid of onvoldoende zekerheid bij functioneren. De motivering bij afwijken van de verplichting moet uw gemeente opnemen in het aanbestedingsdossier en het jaarverslag. Wat hebt u aan open standaarden?

De Nederlandse overheden stellen open standaarden als norm. De openheid van de standaarden waarborgt dat er niet op voorhand hindernissen zijn voor leveranciers om de standaard in te bouwen en aan te bieden. Door open standaarden verbetert de digitale communicatie tussen overheden onderling en tussen overheid, bedrijven en burgers. Daarnaast bieden open standaarden keuzevrijheid en onafhankelijkheid. Ze zijn namelijk niet softwarespecifiek, kunnen door iedere leverancier worden ingebouwd en geven u als opdrachtgever vrijheid om uw data te gebruiken hoe en waar u wilt.

Predicaat Uitstekend Beheer

Het Nationaal Beraad Digitale Overheid heeft het Informatiehuis Water (IHW) de status van ‘Uitstekend Beheer’ toegekend voor het beheer van de Aquo-standaard. Deze status is een erkenning dat een standaardisatieorganisatie het beheer van een standaard goed heeft geregeld. En dit betekent dat nieuwe versies van de standaard zonder review zullen worden opgenomen als open standaard. Het CCvD-Datastandaarden stelt nieuwe versies in juni en/of december vast – zie pagina [Wijzigingsprocedure]. Houdt de pas toe of leg uit lijst op de website van het Forum Standaardisatie dus goed in de gaten. De lijst met verplichte open standaarden vindt u hier.

Eigendomsrechten

Het eigendom van de Aquo-standaard berust bij de participanten in het Informatiehuis Water en daarmee specifiek bij Rijkswaterstaat, de Waterschappen en de Provincies. Het gebruik van de Aquo-standaard is vrij van rechten; het is iedereen toegestaan om zonder kosten de Aquo-standaard toe te passen. Hierbij geldt wel een aantal spelregels:

• het is niet toegestaan om de Aquo-standaard (of delen daarvan) te verkopen aan anderen.
• het is niet toegestaan om wijzigingen aan te brengen en het resultaat daarvan als ‘Aquo' te promoten. De Aquo-standaard kan alleen een standaard zijn als iedereen exact dezelfde versie daarvan beschikbaar heeft.